Studiereis Filippijnen

Er is geen ontkomen aan: hoe graag we ook waren gebleven, we moeten afscheid nemen van de Filippijnen. We worden uitgewuifd door Mark Lesage en zijn onafscheidelijke Jackie...
De bus voort ons naar de luchthaven 'Ninoy Aquino' en voor een laatste keer laten we onze blikken vallen op de mensen van hier ter plaatse die zo hun best doen om van hun leven, ondanks wat hen ongevraagd overkomt, iets zinvols en moois te maken. We denken met mooie herinneringen terug aan de mensen en landschappen in Baguio, Bontoc, Sagada, Banawe, Hapao, Kiangan, Baoyombong, Manila (Makati én Smokey Mountain), Batangas... We hadden hier toch wat langer willen blijven, maar dinsdag begint op de KULAK opnieuw de gewone gang van zaken... We nodigen jullie zeker uit om op een avond in mei naar ons verhaal te komen luisteren!
Na de papiermolen en de strenge controle stappen we het vliegtuig op naar Kuala Lumpur. We denken hier slechts 4 uurtjes te moeten wachten, maar het worden er al vlug 5. Toch gebruiken we deze tijd nog nuttig om de hospitaalbezoeken te bespreken tijdens de rondreis in de bergprovincie of een klein 'tukje' te doen... We komen dus later dan verwacht in Parijs aan, waar ook niet alles even vlot verloopt. Pas omstreeks 11 uur komt Kortrijk weer in het zicht waar ouders en vrienden op ons wachten, en we nemen afscheid van elkaar...

Onze laatste volledige dag in de Filippijnen vatten we opnieuw vroeg aan met een dagreis naar de koraalriffen van de provincie Batangas. De busreis van zo'n drietal uren is meer dan de moeite waard. Voor de meesten onder ons is het de eerste keer om snorkelend kennis te maken met de kleurenpracht van verschillende exotische vissen en de prachtige grillen van moeder natuur met haar onderwaterfauna en -flora. We worden met twee bootjes naar een afgelegen resort gebracht waar we onder een stralende zon zwemvliezen en snorkel aantrekken. Voor sommigen niet gemakkelijk die eerste keer te vertrouwen dat je ook onder water kan ademen, maar het lukt. Een prachtig ontspanningsmoment tot slot van een al even geslaagde studiereis...
We maken snel nog even - voor het zonnetje ondergaat - een ommetje langs Lake Ta'al om er in Tagay Tay midden het meer de uitgedoofde vulkaan te zien liggen. Ondanks het drukke verkeer (Witte Donderdag is hier een vrije dag en vele families maken er gebruik van om uitstapjes te maken) zijn we nog juist op tijd om een glimp van de zon op de vulkaan te zien vallen. De prachtige volle maan maakt echter ook veel goed...
Tot slot nog dit. Wanneer we Maryhill naderen, zien we duizenden jongeren langs de weg. Het is een oude traditie om op de avond van Witte Donderdag op te trekken naar Antipolo, een populair bedevaartsoord. Hoewel het vooral een uiting is van traditionele volksdevotie, waar de lokale commercant langs de weg ook iets in ziet, probeert men toch een paar duidende momenten langs de bedevaart in te bouwen. In Antipolo zelf is er nog een afsluitend massamoment. Aangezien Maryhill op de Road to Antipolo ligt, kan de bus ons niet tot aan de poort brengen en worden we verplicht de laatste kilometers tussen de massa te voet af te leggen. Meteen voelen we waarom Maryhill een hill genoemd wordt...
Wat de laatste avond ons brengt: zeker nog een mooie zwoele zomeravond!

Vroeg uit de veren voor een heel gevarieerde rondrit door Manila.
We starten met een bezoek aan het kerkhof in Manila voor de betere Filippino: ook Ninoy Aquino (de senator die vanuit de VS de oppositie voerde tegen het Marcosbewind, maar in 1983 op de luchthaven werd vermoord) ligt hier begraven in een opmerkelijk eenvoudig graf vergeleken met de vele andere op deze plaats.
Daarna begeven we ons naar een sociaal project voor squathers langs de spoorweg: men verleent krediet aan groepjes vrouwen die elk een kleine onderneming opstarten (ervaring leert dat vrouwen beter geld kunnen beheren dan mannen, hier althans...), zij zijn samen verantwoordelijk voor het krediet dat aan elkeen werd uitgekeerd. De sfeer langs de krotten van de spoorweg is heel ontspannen, kinderen onthalen ons hartelijk en er wordt zelfs karaoke gezongen.
Hierna trekken we naar het rijke financiele, administratieve en commerciele centrum van Manila: Makati. We eten er fast food, sommigen gaan naar een museum, anderen shoppen nog eens goedkoop voor een laatste maal...
We lopen dan nog even door een lokale markt nabij de druk bezochte devotiekerk van Jesus Nazarene. We verliezen in de drukte een paar van onze medereizigers uit het zicht, maar vinden elkaar terug bij de bus.
En dan komt, last but not least, smokey mountain aan de beurt. We maken er kennis met de pastoor van deze buurt, pater Ben, die boordevol ideeën zit en ons zijn project van e-learning voor en door de armen van Manila voorstelt. Tot slot trekken we omringd door vele kinderen die vroeger in krotten, maar nu in ghetto's van appartementsblokken wonen, de beruchte stoffige afvalberg op (het meeste zwart zal bij ons nu al zijn weggespoeld...). Wanneer de zon dan over Manila neergaat terwijl je staat op een geladen symbool uit de 80'ger jaren van de vorige eeuw, is geen enkele sunset ooit nog dezelfde.
De pint in Manila Bay doet wat we zagen even vergeten, maar of we een verdomde plicht hebben... Think globally, act locally, change personally...

Alles gepakt en gezakt nemen we in de morgen afscheid van Baguio én van Pater Eugeen in het bijzonder. Hoewel we dit de avond voordien al hadden gedaan met een geschenk, gebeurt dit deze morgen met een echt gemeend applaus! 1000 X dank!
Velen van ons hebben geleerd dat jullie missionarissen niet jullie huis en thuis hebben verlaten om aan de andere kant van de wereld zieltjes te winnen, maar wel om, eenmaal hier thuisgekomen, "to empower people" hun eigen lot in handen te nemen vanuit een roeping omwille van Jezus van Nazareth.
Na alweer een lange busreis strijken we voor zonsondergang opnieuw neer in Maryhill bij pater Mark Lesage. De temperatuur ligt hier opmerkelijk hoger dan in Baguio (35° tgo 25° C). Na een verkwikkende sprong in het nabijgelegen zwembad volgt een heerlijk avondmaal, waarna op het terras nog een werkgesprek over de stage in het ziekenhuis plaatsgrijpt en wat wordt verdergepraat.

Laatste dag in het ziekenhuis, 3 geplande operatieve ingrepen bij de dienst plastische chirurgie vallen in het water ... maar het wordt toch nog een boeiende rondleiding door Dr. Quitiquit (hij heeft een tijdje stage gelopen op onze 'Gasthuisberg'). Sommigen volgen een operatie voor het verwijderen van nierstenen of hopen dat er voldoende zwangere vrouwen vandaag nog bevallen. Rond 3 uur vertrekken de meeste richting SM (shopping mall) om nog wat kadootjes te kopen voor de thuisblijvers. Om 7u30 afspraak voor het diner (sizzling steaks) en afscheid van father Eugene. Na het diner nog met zijn allen uitgezakt in een lokale 'bruine' kroeg tot in de late of vroege uurtjes.

Aangekomen in Bayombong nemen we onze intrek in het nieuwe alumni-gebouw en genieten van een heerlijke maaltijd. Na een verkwikkende (maar voor sommigen toch nog pijnlijke nacht; brandwonden, weet je nog?) is het vroeger uit de veren dan eerst gepland. De palmzondagviering in de kathedraal begint al om 8.30 a.m., maar we raken er allemaal op tijd. In een nokvol kerkgebouw spelen lokale medewekers het passieverhaal, preekt de bisschop (veel te lang), brengen enkele van onze studenten de gaven aan, wuiven de mensen uitbundig met de prachtig geweven palmtakken bij de zegening met wijwater, mogen de talrijke kinderen rondlopen, spelen, tateren en wenen zonder dat iemand ze tot de orde roept: "als je niet wordt als een van hen..."
We vatten na de viering onverbiddellijk de lange terugtocht naar Baguio aan waar we samen van die mega-pizza's eten in de Shopping Mall, nog even naar een film gaan kijken of slenteren langs de kraampjes waar verschillende goedkope (illegaal gekopieerde) CD's of DVD's worden aangekocht...

We verlaten de prachtige vallei van Banawe en vatten de tocht aan naar Bayombong (waar eveneens een universiteit door de paters Scheutisten gesticht werd). We bezoeken het bergdorp Kiangan waar pater Eugeen lange tijd pastoor is geweest. We houden aldaar even halt aan het shrine, een monument voor de door de Filippino's zo gehate Japanezen, op de plaats waar de Japanse opperbevelhebber Yamashita de nederlaag in 1945 ondertekende. Nauwelijks hadden enkele inwoners Eugeen opgemerkt, of hij wordt ge-sms-t om aan te sluiten bij het native huwelijksfeest ( na de kerkelijke plechtigheid). Als gids van zo'n grote groep kan dit natuurlijk niet zo makkelijk, maar hij is er zo gekend ("als de kleine patatjes" zegt hij zelf) en geliefd dat het huwende paar en de hele gemeenschap het eten even laten staan om voor ons enkele lokale huwelijksdansen op te voeren. Ze nodigen ons eveneens uit om ons beste beentje voor te zetten, wat met enig begrip van hun kant wel aardig lukt. Wij moeten jammergenoeg verder en wensen hen een hartelijk goodbye omwille van hun opmerkelijke gastvrijheid, beseffend dat we dit waarschijnlijk maar eenmaal van ons leven zullen meemaken...

Na onze overnachting in Banawe trekken we erop uit naar Hapao waar zich tussen de rijstvelden een klein kerkje bevindt dat enkel via de 'rijstpaden' te bereiken is. Ook dit landschap is door de UNESCO erkend en beschermd.
We ontmoeten op ons smalle 'rijstpadje' vele Filippino's die de bergen intrekken voor een lokaal huwelijk waarop de rijstwijn rijkelijk vloeit: voor de terugkerende mannen niet altijd makkelijk om de rechte weg te bewandelen.
We bereiken na enkele kilometers evenwichtsoefening een kleine zwavelhoudende warmwaterbron waar we alle wondjes kunnen laten ontsmetten. Maar nog heerlijker lijkt het onder een bakkende tropische zon ons af te koelen in het klaterende en bruisende riviertje naast de bron. Maar het zonnen op de warme rotsstenen heeft tot op de dag van vandaag zijn pijnlijke gevolgen: sommigen hebben af te rekenen met een lichte zonneslag of zijn pijnlijk rood gekookt als een garnaal... Maar met wat rustig-aan-doen of aftersun overleven we dit wel...

Eventjes ons geheugen opfrissen over de 7 klassieke wereldwonderen:

Een klassiek wereldwonder ontbreekt in dit rijtje:

Dit prachtige landschap, dat het resultaat is van het samenspel van natuur en cultuur, bestaat volgens de lokale overlevering reeds van 1000 vr Chr., vandaar dat men hier durft spreken van een 'klassiek' wereldwonder. Feit is dat de UNESCO dit unieke landschap al vroeger heeft geklasseerd en beschermd dan onze Vlaamse Begijnhoven of Belforten...
Aan de verschillende viewpoints bevinden zich heel veel winkeltjes met allerlei mooie hebbedingetjes, maar vaak ook prullaria voor toeristen. Vakkundig gesneden uit hout of geweven door lokale bewoners die we ook bezig zien langs de kant van de weg wanneer we stadinwaarts naar beneden wandelen. Oudere vrouwen in traditionele kledij laten zich fotograferen voor een paar pesos. Kinderen lopen ongestoord over de weg of spelen er met een tol, en springen naar de kant als er een jeepney of tricycle voorbijsnort.

Sagada is de nummer 2 in de toeristische gidsen die de bergprovincie beschrijven. De aanwezigheid van de westerse toerist is aan de aandacht van de snuggere Filippino niet ontsnapt en Sagada valt dan ook op in vergelijking met de andere bergdorpen: het heeft een andere ontwikkeling doorgemaakt door het geld van de toerist dat er is achtergebleven.
Zijn vermaardheid heeft Sagada te danken aan de ondergrondse grotten (een beetje zoals ons grotten van Han) en de 'hangende doodskisten'.
De afdaling in de cave is een hele belevenis en vereist stevig schoeisel, hoewel dit voor onze Filippijnse gidsen een klusje is dat zij verrichten op hun 'sloffen'. De vleermuizen kwetteren boven onze hoofden en kijken niet om naar menselijke aanwezigheid om hun uitwerpselen rijkelijk rond te strooien... De meesten onder ons, samen met pater Eugeen, wagen zich door de ondergrondse beek om het tweede deel van de grotten te betreden.
Op de terugweg slaan we met onze gidsen een zijweg in om de hanging coffins te bezoeken bij de ingang van een tweede grot. Eeuwen behoorde het tot het dodenritueel van de inwoners van Sagada om hun overledenen tegen de rotswand op te tassen of op te hangen. Achtergebleven vingerkootjes en ribben zorgen bij een studenten geneeskunde al vlug voor een heropfrissing van de anatomische kennis...
Een middagmaal in Masferrés laat ons snel kennis nemen met de prachtige foto's die de gelijknamige fotograaf maakte van de bergvolkeren tijdens de jaren '30 tot '60 van de vorige eeuw.
En nu op weg naar het achtste wereldwonder...

Na een lekker ontbijt in het Pastoraal Centrum trekken we in de morgen de berg naar beneden richting Bontoc stad. Daar bezoeken we eerst het volkenkundig museum waaraan de persoonlijke collectie van Zr. Basile Gekiere, afkomstig uit Dentergem / Zuster van de Jacht, ten grondslag ligt. Deze uitgebreide verzameling bestaat uit artefacten en rituele objecten van 7 verschillende etno-linguistieke groepen uit de Cordillera's die dikwijls allemaal onder de noemer Igorots werden aangeduid.
Na dit volkskundig culturele intermezzo worden de lokale curiosa-winkeltjes door menig medereiziger bezocht en vaak worden de prijzen van de aangekochte prullaria met elkaar vergeleken.
Na het middagmaal wordt het lokale ziekenhuis van Bontoc bezocht, waarna we de tocht aanvatten naar Sagada. Onze drivers, Rudy en Boyet, brengen ons in een mum van tijd ter plaatse. We nemen er onze intrek in een klein hotelletje en vinden nog wat tijd om een heerlijk zomeravondwandelingetje te maken...

Dinsdagmorgen vroeg vertrokken met 2 vans van Baguio naar Bontoc, een trip van ongeveer 200 km tussen jeepneys, tricycles, voetgangers en spelende kinderen. Om 10u tussenstop in Atok Sayangan waar we een lokaal ziekenhuis bezoeken. 's Middags lunch in Abatan (varkenspootjes, uier, maag en andere ingewanden ... ruim assortiment maar de meesten geven de voorkeur aan een lekkere ananas of mango) en kort bezoek aan het lokaal dispensarium. Prachtig berglandschap en de eerste rijstterassen komen in zicht. Om 15u30 aankomst in Bontoc, wat rondgekuierd in het stadscentrum en rond 17u naar het Pastoraal Centrum van het Apostolisch Vicariaat om er te overnachten. Maarten probeert een Filippijnse gitaar te stemmen, anderen spelen manillen ("komt Manila van manillen?"), lezen een boek ... of drinken op een terras onder de prachtige sterrenhemel (de Grote Beer staat hier blijkbaar op zijn kop) San Miguel bier.

Om 8u terug aan de slag in het ziekenhuis. Op het menu ondermeer een buikoperatie wegens torsie van het colon, audit van afdeling chirurgie over de casus van de voorbije maand, bijpraten met philippino clerks (voorlaatste jaar medical school) ... En een winkelbeurt met mega-pizza in de Super-Mall mag natuurlijk ook niet vergeten worden.
Om 19u30 uitgenodigd door Father President Jessie Hechanova op 'Sing unto the Lord a new song' door het SLU (Saint Louis University voor de insiders) Glee Club (cfr. universitair koor van studenten). Gewoonweg schitterend! Op het programma stonden ondermeer een Latijns mottet uit de renaissance-tijd, Getting Married in the Morning (uit My Fair Lady), en liederen in de lokale talen...
En allemaal vroeg naar bed ... want morgenvroeg om 5u uit de veren voor onze 5-daagse trektocht door het noordelijke berggebied.

Zondag ... terug vroeg uit de veren want om 8u worden we verwacht in het ziekenhuis. Rond 9u staan de meesten van ons rond de operatietafel voor het volgen van een keizersnede, geboorte van een schattige Filippino (jongen), verzorging van een pasgeboren baby, curettage, en verdere nazorg voor moeder en kind ... terwijl een kleinere groep op de afdeling chirurgie rondtoert met de medical consult en casus bespreking volgt door Filippijnse artsen in opleiding. Een boeiende voormiddag ...
In de namiddag willen onze studenten de Filippijnse kust zien. Helemaal onvoorzien, maar voor pater Eugeen geen enkel probleem. We springen na het middagmaal een overvolle bus op en rijden naar San Fabian, een ruim uur gerekend vanuit het berglandschap van Baguio. De meesten maken kennis met de gemotoriseerde tricycles om zich naar het strand te laten voeren. Het zeewater smaakt ziltiger dan aan onze Belgische kust, maar de golven zijn hier bruisender, warmer, en met aan het strand wuivende kokosbomen om onder te schuilen. Een schitterende zonsondergang maakt het paradijselijke plaatje op zondagnamiddag compleet! Na een eenvoudig avondmaal in het resort "Sierra Vista", vatten we de terugtocht aan en arriveren omstreeks 21u in Baguio.

Deze vroege morgen kregen Professor Callewaert en ikzelf telefonisch het bericht dat er een gevaarlijk virus uitgebroken is in het ziekenhuis: aprilitis acutis. Er wordt eventueel een vervangprogramma voorzien waarbij we een bezoek zullen kunnen brengen aan een psychiatrische instelling. Hopelijk heeft men het virus morgen al onder controle en kunnen we het normaal geplande schema verder afwerken...
Op 1 april zendt men de zotten waar men wil...
Dus maar terug naar het ziekenhuis ... na een algemene rondleiding door de medical director werd de groep verdeeld over de 4 verschillende departementen (Obs-gyn, medicine, surgery and obstretics).
Enkele indrukken.
Het ziekenhuis heeft een capaciteit van ongeveer 300 bedden (naar Filippijnse maatstaven vrij groot) maar de infrastructuur is vrij beperkt. Er is wel een CT-scanner (gedeeltelijk gesponserd door het provinciebestuur van West-Vlaanderen) maar die is beperkt toegankelijk (zeg maar betaalbaar) voor patienten. Patienten komen allemaal via spoedopname binnen in het ziekenhuis en afhankelijk van de aard of de ernst van de aandoening doorverwezen naar de verschillende departementen. Omwille van de beperkte infrastructuur, staat de arts centraal bij de diagnose en wordt uitgebreid technologisch onderzoek heel beperkt gehouden. Het was week-end en dus vrij rustig in het ziekenhuis, maar enkelen hebben toch kunnen 'genieten' van een goiter operatie, ritmestoornissen, beroertes, ...